De Blauwe Agenda: plan om verdroging en wateroverlast te voorkomen
Onder de naam ‘Blauwe Agenda’ zijn afspraken gemaakt om problemen door watertekort én wateroverlast in en rondom Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug aan te pakken. Door de klimaatverandering krijgen we te maken met steeds extremer weer. Langere periodes van hitte en droogte gevolgd door heftige regenbuien, zorgen voor problemen in onze woonomgeving, in de natuur, bij de landbouw en voor de drinkwatervoorraad. De problemen zijn extra groot op de hooggelegen delen van de Utrechtse Heuvelrug, waar geen aanvoer van water mogelijk is.
Verschillende partners uit de regio Utrecht willen onder coördinatie van de provincie Utrecht samen het watersysteem verbeteren op de Heuvelrug. Het gebied moet beter bestand raken tegen de invloeden van droogte aan de ene kant en wateroverlast aan de andere kant. Door regenwater slimmer op te vangen en langer vast te houden in de bodem, is dat later bruikbaar voor momenten van droogte. Het realiseren van een robuuster watersysteem op en rond de Heuvelrug is onderdeel van de ambities uit de Samenwerkingsagenda van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. Vanuit de Samenwerkingsagenda heeft de provincie Utrecht haar rol gepakt om de samenwerking te coördineren.
Gedeputeerde Hanke Bruins Slot namens alle partners: “We merken allemaal de gevolgen van het veranderende klimaat. Je ziet het aan de planten in de tuin die meer te lijden hebben van de droogte en de warmte. Datzelfde zien we op grotere schaal terug in de natuur in onze provincie. Het extremere weer en de waterproblemen, vragen van ons dat we anders omgaan met de ruimte in de stad en in het landelijk gebied. Als overheid, inwoners en bedrijven op de Utrechtse Heuvelrug kunnen we daar samen wat aan doen, door anders om te gaan met het water in onze achtertuin en de wijdere omgeving. Zo zorgen we dat de Utrechtse Heuvelrug en het gebied daaromheen ook in de toekomst mooi en vitaal blijft.”
Aanpak en voorbeelden
Op veel plekken op de Utrechtse Heuvelrug is de natuurlijke infiltratie verstoord geraakt. Regenwater kan door bestrating en bebouwing niet zo makkelijk meer in de grond infiltreren. In plaats daarvan stroomt een deel van het regenwater via de hellingen naar de riolering van aangrenzende dorpen en zorgt daar voor te veel wateraanvoer. De partners van De Blauwe Agenda zetten zich in voor een betere waterinfiltratie, bijvoorbeeld door de natuurlijke infiltratie te herstellen. Zo wordt wateroverlast voorkomen en neemt de grondwatervoorraad toe. Dat is belangrijk voor de drinkwatervoorziening en het brengt kwelwater naar de oppervlakte in de natuur- en landbouwgebieden op de flanken van de Utrechtse Heuvelrug.
Onder de Blauwe Agenda vallen acht projecten, zoals een project bij Amerongen. Daar wordt onderzocht hoe het water beter in het bosgebied kan worden vastgehouden. Hiermee wordt voorkomen dat het water via de paden het woongebied van Amerongen instroomt en daar tot wateroverlast leidt. In een ander project gaan grondeigenaren zelf onderzoeken welke mogelijke oplossingen zij zien om de schade van droogte aan landgoederen en natuurterreinen te voorkomen.
Bewustwording
Een belangrijk onderdeel van de plannen uit De Blauwe Agenda is ook om inwoners en bedrijven meer bewust te maken van de noodzaak en de mogelijkheden van slimmer watergebruik. Dat begint bij zuinig zijn met water. Het drinkwater dat uit de kraan komt in de gemeenten op de Heuvelrug, wordt immers onttrokken uit het grondwater in hun eigen omgeving. Waterbesparing door inwoners en bedrijven draagt dus direct bij aan de beschikbaarheid van water voor de landbouw en natuur in onze provincie. Ook kunnen mensen zélf hun bijdrage leveren aan het vasthouden van regenwater en het water dat al in de grond zit, door de aanleg van een Heuvelrugtuin. Zo kunnen terrastegels worden vervangen voor groen in de tuin. Zeker als zij dan ook nog eens meer droogtebestendige planten aanplanten.
Overeenkomst en partners
De partners hebben hun samenwerking uitgewerkt in een overeenkomst. De provincie Utrecht tekende voor de aanpak samen met Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, Vitens, Waterschap Vallei en Veluwe, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, gemeenten, terreinbeherende organisaties, particuliere eigenaren en natuurorganisaties.